Ερευνητική Ομάδα 2:
«Η κοινωνία πολιτών στον ημερήσιο Τύπο:
κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις»
Η Ερευνητική Ομάδα 2 (ΕΟ2) εστιάζει στις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις της δημόσιας δράσης φορέων της «κοινωνίας πολιτών» κατά την περίοδο από την πτώση της δικτατορίας ως την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Ως πρωταρχική πηγή επιλέχτηκε ο ημερήσιος τύπος επειδή αποτέλεσε το κύριο μέσο δημόσιας παρέμβασης και επικοινωνίας κατά την περίοδο αυτή.
Η έρευνα αποσκοπεί α) να συγκροτήσει ένα σώμα αρχειακών πηγών για μελλοντική έρευνα και β) να συμβάλει στη διαμόρφωση εξηγητικών σχημάτων για την εγχώρια «κοινωνία πολιτών». Η έρευνα εξετάζει πώς τυπικές και άτυπες συλλογικότητες συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο και επηρεάζουν τις ιστορικές εξελίξεις μέσα από ένα σύνθετο δίκτυο σχέσεων εξουσίας. Το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο της μεταπολίτευσης προσφέρεται για να εξεταστούν ζητήματα που αφορούν τα κοινωνικά και τα πολιτικά αιτήματα, τις σχέσεις ανάμεσα στο κράτος και την «κοινωνία πολιτών» και τη δυναμική της κατά την υπό εξέταση περίοδο. Η εθνογραφία εθελοντικών σωματείων στις αρχές του 21ου αιώνα σκοπό έχει να διερευνήσει το μικροεπίπεδο της δημόσιας κοινωνικότητας σε μια μεταγενέστερη περίοδο, περίοδο άνθησης της δημόσιας συζήτησης γύρω από την «κοινωνία πολιτών» στη χώρα.
Έδρα της ΕΟ2 είναι το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ΚΕΟ απαρτίζεται από δύο μέλη του τμήματος, τον Χρήστο Λυριντζή, Καθηγητή και επιστημονικό υπεύθυνο της ΕΟ2 και τον Δημήτρη Σωτηρόπουλο, Αναπληρωτή καθηγητή. Η ΟΕΣ απαρτίζεται από τον Γιάννη Καραγιάννη, Λέκτορα υπό διορισμό του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, την Κατερίνα Λουκίδου, υποψήφια διδάκτορα του ΕΚΠΑ και την Κατερίνα Ροζάκου, διδάκτορα Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Οι συνεργάτες της ΕΟ2 έχουν αναλάβει συγκεκριμένες μελέτες περίπτωσης στο πλαίσιο της παραπάνω προβληματικής. Πιο συγκεκριμένα:
Χρήστος Λυριντζής – Γιάννης Καραγιάννης, «Όψεις της κοινωνικής και πολιτικής διεκδίκησης, 1974-1981»
Με βάση υλικό από την ημερήσιο τύπο της περιόδου, η έρευνα εστιάζει σε επιλεγμένες περιπτώσεις συλλόγων ώστε να διερευνήσει συστηματικά όψεις των κοινωνικών και πολιτικών διεκδικήσεων που εμφανίζονται κατά την πρώτη περίοδο μετά την πτώση της δικτατορίας (1974-1981). Ειδικά θα εξεταστούν τα μέσα και οι δράσεις που αναλαμβάνονται, καθώς και οι πιθανές αναζητήσεις κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών με άλλες κοινωνικές ομάδες. Θα εξεταστεί επίσης ο λόγος και τα ιδεολογικά σχήματα που στηρίζουν τα επιχειρήματα τα οποία οι συγκεκριμένες συσσωματώσεις διατυπώνουν προσπαθώντας να πετύχουν τους στόχους τους.
Δημήτρης Σωτηρόπουλος – Κατερίνα Λουκίδου, «Σχέσεις κράτους και 'κοινωνίας πολιτών', 1974-1981»
Με βάση επιλεγμένο δείγμα εθελοντικών συσσωματώσεων, η έρευνα επιχειρεί να διερευνήσει τις πολυδιάστατες σχέσεις ανάμεσα στο κράτος και την «κοινωνία πολιτών» κατά την περίοδο 1974-1981. Στόχος είναι να εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους η κυβέρνηση, τοπικές αρχές και πολιτικοί αντιδρούν στα αυξανόμενα αιτήματα της «κοινωνίας πολιτών» αυτήν την περίοδο. Συμπληρωματικά εξετάζει επίσης τις θεσμικές σχέσεις ανάμεσα στις πολιτικές αρχές και την «κοινωνία πολιτών», τις νομοθετικές πρωτοβουλίες και θεσμικές παρεμβάσεις του κράτους που θέτουν το πλαίσιο λειτουργίας της και κατά πόσο αυτό το πλαίσιο επηρεάζει τις μορφές κοινωνικής οργάνωσης και δημόσιας παρέμβασης των διαφόρων κοινωνικών ομάδων.
Γιάννης Καραγιάννης – Κατερίνα Λουκίδου, «Η 'κοινωνία πολιτών' στον ημερήσιο τύπο, 1974-1981»
Η έρευνα εξετάζει πώς εφημερίδες διαφορετικού ιδεολογικού και πολιτικού προσανατολισμού (Τα Νέα, Ριζοσπάστης, Καθημερινή και Μακεδονία) σκιαγραφούν την ελληνική «κοινωνία πολιτών». Ειδικότερα εξετάζει γιατί ορισμένες εθελοντικές συσσωματώσεις αναφέρονται συχνότερα από άλλες και αποσκοπεί να αναδείξει ερμηνευτικά σχήματα που χρησιμοποιούνται για να περιγραφούν οι δράσεις των διαφόρων κοινωνικών ομάδων.
Κατερίνα Ροζάκου, «Εθελοντικές οργανώσεις αρωγής σε πρόσφυγες: Μια εθνογραφική προσέγγιση της δημόσιας κοινωνικότητας στην Αθήνα στις αρχές του 21ου αιώνα»
Η μελέτη εστιάζει σε δύο εθελοντικές οργανώσεις που προσφέρουν αρωγή σε πρόσφυγες και οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Αθήνα στις αρχές του 21ου αιώνα. Μελετώνται δύο οργανώσεις με διαφορετικά κοινωνικά και οργανωτικά χαρακτηριστικά, ιστορία και ιδεολογικές καταβολές. Με γνώμονα την εθνογραφική προσέγγιση, η έρευνα εξετάζει τους πολιτισμικούς όρους παραγωγής της δημόσιας κοινωνικότητας, τις εννοιολογήσεις των κοινωνικών σχέσεων και το πολιτικό τους περιεχόμενο, καθώς και εναλλακτικές νοηματοδοτήσεις του «πολίτη» που αναδύονται. Ακόμα, η μελέτη συσχετίζει το μικροεπίπεδο της κοινωνικότητας στο πλαίσιο των συλλόγων με τους λόγους περί «κοινωνίας πολιτών» που σημειώνουν αύξηση την περίοδο αυτή
|
